افتادگی پلک چیست؟ علل + راه های درمان

شما می‌توانید درمان افتادگی یا پتوز پلک را تنها پس از تشخیص کامل شروع کنید. روش‌های مختلفی جراحی و غیرجراحی برای رفع مشکل افتادگی پلک وجود دارد. امکان از بین بردن افتادگی پلک بستگی به درجه اختلال، ویژگی‌های بدن و سن بیمار دارد. همچنین، پیشگیری از این مشکل را فراموش نکنید؛ زیرا پیشگیری بسیار ساده‌تر از درمان است. در ادامه با کلینیک زیبایی آنیل همراه ما باشید تا به بررسی افتادگی پلک، روش های درمان و راهکارهایی برای جلوگیری از افتادگی پلک بپردازیم.

افتادگی پلک چیست؟

زمانی که پلک بالا بیش از حد (به صورت غیر طبیعی) پایین می آید، به طوری که جلوی مردمک چشم را می گیرد و باعث ایجاد مشکلات در بینایی فرد می شود، افتادگی پلک رخ داده است. افتادگی پلک یا پتوز با نام علمی ptosis، در صورتی که برای مدت طولانی به آن رسیدگی نشود، ممکن است علاوه بر چشم ها، به نقاط دیگر بدن نظیر عضلات، مغز و یا اعصاب آسیب برساند.

نیاز داشتن به جراحی، به میزان شدت پتوز بستگی دارد. در صورتی که این بیماری باعث تداخل در دید فرد شود، وی نیاز به جراحی پلک یا بلفاروپلاستی پیدا می کند. این بیماری ممکن است، به دلایل مختلفی به وجود بیایید. کهولت سن و ژنتیک، از جمله این موارد می باشند. اگر برای رفع افتادگی پلک به عمل جراحی نیاز دارید، در مقاله عوارض عمل افتادگی پلک مانند کبودی بعد از جراحی پلک می توانید تمام اطلاعات را دریافت تا با آگاهی کامل برای درمان اقدام کنید.

انواع افتادگی پلک یا پتوز

افتادگی پلک ها می تواند به دو دلیل کلی اتفاق بیافتد. دلایل اکتسابی و مادرزادی.

افتادگی پلک به دلایل اکتسابی:

• افتادگی عضله ای پلک: اختلال در عضله ای که پلک بالا را نگه میدارد.
• افتادگی عصبی پلک: عصب چشم درگیر شده و این مشکل اتفاق افتاده.
• افتادگی تاندونی پلک: تاندون چشم که پلک بالا را نگه میدارد دچار ضعف شده و در نهایت این مشکل پیش آمده است.

افتادگی پلک به دلایل مادرزادی:

افتادگی که به دلایل مادرزادی در کودکان اتفاق می افتد، به خاطر ضعف عضله ای اتفاق می افتد. افتادگی پلک در کودکان، با ایجاد اختلال در دید، تاری دید و انسداد مسیر بینایی منجر می تواند مشکل آفرین شود.

علائم افتادگی پلک چیست؟

از کجا بفهمم افتادگی پلک دارم؟ افتادگی پلک فوقانی علامت اصلی پتوز در کودکان و بزرگسالان است. با انسداد جزئی یا کامل شکاف چشم توسط پلک، بیمار سعی می‌کند پلک افتاده را با عضله پیشانی بلند کند. به این ترتیب ابروها بالا می‌روند. همچنین، بیماران تمایل دارند سر خود را به سمت عقب خم کنند. بیماران به دلیل اینکه حرکات پلک زدن به طور کامل انجام نمی‌شوند، خستگی چشم را تجربه می‌کنند.

علائم شایع افتادگی پلک فوقانی

این علامت بارزترین علامت افتادگی پلک است. ممکن است فقط یک پلک یا هر دو پلک را تحت تاثیر قرار دهد و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

• دشواری در باز کردن چشم:

در برخی موارد، افتادگی پلک می‌تواند به حدی شدید باشد که باز کردن کامل چشم را دشوار کند. این امر می‌تواند به ویژه در کودکان مشکل‌ساز باشد، زیرا می‌تواند منجر به تنبلی چشم شود.

• خستگی چشم:

افراد مبتلا به افتادگی پلک ممکن است به دلیل نیاز به تلاش بیشتر برای باز نگه داشتن چشم، دچار خستگی چشم شوند.

• سردرد:

در برخی موارد، افتادگی پلک می‌تواند باعث سردرد شود.

• دید دوبین:

اگر افتادگی پلک شدید باشد، ممکن است باعث دوبینی شود.

در برخی موارد، افتادگی پلک ممکن است با علائم دیگری همراه باشد، از جمله:

• خشکی چشم:

این امر به دلیل عدم توانایی پلک در پوشاندن کامل چشم و حفظ رطوبت آن ایجاد می‌شود.

• تحریک چشم:

تحریک چشم ممکن است به دلیل مالش مداوم چشم توسط پلک افتاده ایجاد شود.

• حساسیت به نور:

حساسیت به نور ممکن است به دلیل ورود نور بیشتر به چشم به دلیل افتادگی پلک ایجاد شود.

برای آگاهی از عوارض بلفاروپلاستی یا عمل جراحی می توانید به این صفحه مراجعه کنید تا پیش از اقدام اطلاعات کافی را دریافت کرده باشید.

ویژگی‌ های افتادگی پلک در کودکان

عامل اصلی پیچیده کننده بیماری در کودک، عدم تشخیص زودهنگام افتادگی پلک است؛ اما تشخیص افتادگی پلک در کودکان دشوار است، زیرا کودک مدت زمان زیادی می‌خوابد. پس مهم است که مشکل را در مراحل اولیه شناسایی کنید و به دقت مراقب علائم احتمالی پتوز پلک باشید. در ماه های اول زندگی، این اختلال ممکن است با پلک زدن مکرر و سوزش چشم ظاهر شود اما در کودکان بزرگتر، تشخیص پتوز دشوار نیست.

علائم افتادگی پلک در کودکان

• کودک هنگام خواندن، نوشتن سر خود را به عقب برمی‌گرداند.
• انقباض عضلانی در سمت ضایعه
• شکایت از خستگی و سوزش در ناحیه چشم‌
• آسیب شناسی مادرزادی ممکن است با اختلالاتی مانند استرابیسم، اپیکانتوس، آسیب به قرنیه، کاهش بینایی همراه باشد.

علت افتادگی پلک چیست؟

به طور کلی، عوامی که باعث ایجاد پتوز می شوند، عبارت است از:

• ضربه دیدن چشم، عفونت تومور داخل چشم.
• انواع بیماری های عضلانی نظیر oculopharyngealm usculardystrophy که باعث ایجاد تداخل در حرکت چشم ها می شود.
• اختلال اعصاب که ممکن است بر اثر سکته به وجود آید.
• مایستنیا گراویس. این بیماری باعث ضعف در حرکت پلک ها شود.
• افتادگی پلک آپونوروتیک که بر اثر پیری به وجود می آید و باعث کشیدگی بافت تاندون پلک می شود.

علاوه بر موارد نام برده شده، خواب نامناسب، عوامل محیطی و ارثی، از جمله علت افتادگی پلک در جوانی است.

رفع افتادگی پلک در طب سنتی

باید به این نکته توجه شود که، تنها روشی که می تواند به صورت دائمی پتوز را درمان کند، جراحی پلک می باشد. اما در این میان، درمان های خانگی و طب سنتی نیز برای بهبود آن وجود دارد. اگر شما هم در دسته افرادی قرار دارید که از درد بعد از جراحی می ترسید، نکاتی که درباره کاهش درد جراحی پلک گفته شده می تواند به شما کمک کند. در ادامه روش هایی گفته می شود که میتوانید، در منزل و با هزینه بسیار کمی انجام دهید:

• استفاده از چای کیسه ای بابونه که یک ضدالتهاب قوی است، می تواند، در جلوگیری و کاهش میزان افتادگی پلک موثر باشد. برای اینکار شبها دو عدد چای کیسه ای بابونه را در فریز قرار دهید و صبحها بعد از بیدار شدن به مدت 20 دقیقه روی پلکها قرار دهید.
• روش دیگری که می توانید استفاده کنید، این است که یک ترکیب خمیری از بابونه، آب و خیار درست کنید و روی پلک هایتان قرار دهید.
• ترکیب جو با عسل و تخم مرغ هم می تواند، در کاهش پف و افتادگی پلک ها موثر باشد.
• برای آبرسانی به پلکها و جلوگیری از افتادگی پلکها، می توانید از ژل آلوئه ورا استفاده کنید. ژل آلوئه ورا به لیفت شدن پوست پلک کمک قابل توجهی میکند.
• انجام حرکات ورزشی مانند یوگای مخصوص چشم و تراناکا می تواند، در کاهش افتادگی پلکها موثر باشد. البته تاثیرگذاری این موضوع از لحاظ علمی ثابت نشده است و کاربران براساس تجربه این مورد را بیان کرده اند.
• استفاده از روغن های گیاهی مانند روغن نارگیل، روغن بادام و زیتون که خاصیت ضدالتهابی، جوانسازی و لیفت کنندگی دارند، می تواند در درمان افتادگی پلک نیز موثر باشند.

روش های تشخیص افتادگی پلک

به عنوان یک قاعده، یک معاینه برای تشخیص افتادگی پلک کافی است. تعیین درجه افتادگی شامل محاسبه شاخصی برابر با فاصله بین مردمک و پلک است. پیش از اینکه عمل پلک را شروع کنید، هزینه عمل بلفاروپلاستی را برآورد کنید. به منظور تعیین اینکه دقیقاً در یک مورد خاص چه باید کرد، چگونه پتوز را از بین ببریم، آیا درمان بدون جراحی امکان پذیر است یا خیر، معاینات بیشتری را می‌توان انجام داد که شامل موارد زیر است:

• تعیین حدت و میدان بینایی
• اندازه گیری فشار داخل چشم
• بررسی وضعیت فوندوس
• بیومیکروسکوپی
• MRI و CT مغز

همچنین، معاینه کودکان توسط پزشک با مراقبت ویژه انجام می‌شود، زیرا خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر زیاد است.

روش‌های جلوگیری از افتادگی پلک

البته که هیچ راه قطعی برای پیشگیری از افتادگی پلک وجود ندارد، اما می‌توان کارهایی وجود دارد که این امر را به تاخیر انداخت، از جلمه:

• از قرار گرفتن در معرض نور خورشید محافظت کنید: اشعه ماوراء بنفش خورشید یکی از عوامل اصلی پیری پوست و افتادگی پلک است.  استفاده از ضد آفتاب با SPF 30  یا بالاتر از ضرر اشعه فرابنفش جلوگیری می‌کند.
• استفاده از عینک آفتابی: عینک آفتابی نه تنها از چشمان شما در برابر نور خورشید محافظت می‌کند، بلکه می‌تواند به محافظت از پوست ظریف پلک‌های شما نیز کمک کند.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن باعث پیری زودرس پوست و افزایش خطر افتادگی پلک می‌شود.
• به طور متعادل غذا بخورید: رژیم غذایی سالم که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل باشد، به سلامت پوست شما کمک می‌کند.
• کافی بخوابید: خواب کافی به بدن و از جمله پوست شما فرصتی می‌دهد تا خود را ترمیم کند.
• استفاده از کرم‌های رتینول: رتینول نوعی ویتامین A است که می‌تواند به افزایش تولید کلاژن و الاستین در پوست کمک کند.
• از ژل‌های هیالورونیک اسید استفاده کنید:  هیالورونیک اسید ماده‌ای است که به طور طبیعی در پوست یافت می‌شود و به حفظ رطوبت آن کمک می‌کند. استفاده از ژل‌های هیالورونیک اسید می‌تواند به آبرسانی پوست پلک شما و حجیم‌تر به نظر رسیدن آن کمک کند.
• تزریق بوتاکس: بوتاکس می‌تواند به فلج موقت عضلاتی که باعث افتادگی پلک می‌شوند، کمک کند.

بهترین روش های درمان افتادگی پلک چیست؟

فیزیوتراپی

پتوز را می‌توان با روش های محافظه کارانه درمان کرد که شامل تحریک عضلانی، الکتروفورز، ماساژ و سایر روش ها هستند. همزمان با به کارگیری روش‌های فوق، توجه به بیماری‌هایی که باعث پتوز جزئی، یک طرفه و سایر علائم آن می‌شود ضروری است و در صورت عدم موفقیت درمان، باید به جراحی چشم متوسل شد.

ورزش و ماساژ

ماساژ درمانی برای سفت کردن و بازگرداندن تون عضلات ضعیف شده چشمی مورد نیاز است و باعث می شود که عضلات سفت و تقویت شوند. به علاوه، تمرینات تجویز شده توسط پزشک باید به طور منظم انجام شود تا اثر آن محسوس باشد.

پلاسماجت پلک

اصلی ترین ویژگی پلاسماجت پلک، از بین بردن مشکلات مربوط به افتادگی پلک می باشد. تاکنون نتایج رضایت بخشی از افتادگی پلک حاصل شده که تمامی این نتایج از طریق درمان به وسیله پلاسماجت صورت گرفته است. با این شرایط می توان این روش را به عنوان گزینه مناسبی برای درمان افتادگی پلک شناخت.

استفاده از قطره چشمی لوپیدین

اگر افتادگی پلک ها بر اثر تزریق بوتاکس باشد، استفاده از قطره چشمی لوپیدین می تواند موثر باشد. این دارو به انقباض سریعتر پلک ها کمک میکند و در نهایت افتادگی پلک ها با گذشت چند روز از بین خواهد رفت.

جراحی افتادگی پلک (بلفاروپلاستی)

اگر افتادگی پلک به دلیل افزایش سن باشد، جراحی پلک (بلفاروپلاستی) می تواند گزینه موثری در درمان افتادگی پلک باشد. این روش به صورت سرپایی تحت بی حسی موضعی انجام می شود. در این جراحی پوست اضافی روی پلک چشم برداشته می شود و افتادگی پلک ها از بین می رود.

سخن پایانی و سوالات تخلیه چربی پلک

پتوز پلک معمولاً به وضعیت نامناسب و افتادگی پلک فوقانی که منجر به انسداد یک طرفه و اختلال در دید شده، گفته می‌شود. از نظر بالینی، این آسیب شناسی با افزایش خستگی، سوزش چشم، نیاز به خم کردن سر به عقب برای دیدن بهتر، ایجاد استرابیسم و ​​دوبینی ظاهر می‌شود. همچنین، علاوه بر اختلالات عملکردی، تغییرات زیبایی نیز رخ می‌دهد. شخص دائماً خواب آلود ، خسته به نظر می‌رسد ، چشمانش از نظر بصری اندازه متفاوتی دارد. برای اصلاح افتادگی، بیماران به طور مداوم، ابروهای خود را بالا می‌برند و پیشانی خود را چروک می‌کنند که منجر به ایجاد چین و چروک می‌شود.

برای کاهش سرعت ضعیف شدن عضلات چشم، انجام تمرینات مخصوص چشم و همچنین ماساژ توصیه می‌شود. علاوه بر این، لازم است از چشمان خود در برابر خستگی محافظت کنید، زیاد پای کامپیوتر، تلفن، وسایل دیگر نمانید، بیشتر در هوای تازه راه بروید، و رژیم، کار و استراحت و ورزش را رعایت کنید و هنگامی که اولین علائم افتادگی پلک ظاهر می‌شود، لازم است با یک متخصص مشورت کنید و تحت معاینه قرار بگیرید. این به شروع به موقع درمان و بهبودی کامل کمک می‌کند.

دکتر امیر آذری فر

مدیرعامل کلینیک زیبایی آنیل، پزشک عمومی، فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، دارای مدرک دوره زیبایی و کاسمتیک از کمپانی پرومو ایتالیا (از کشور ایتالیا)، دارای گواهینامه جهت انجام پروسیجرهای زیبایی، دارای 15 سال سابقه فعالیت حرفه ای در زمینه زیبایی، دارای مجوز پزشکی در تهران، نماینده انحصاری کمپانی پرومو ایتالیا در ایران