چه زمانی خارش بدن خطرناک است؟ علل و روش های درمان

خارش بدن، یکی از آزاردهنده ترین حس هایی است که هر فردی در طول زندگی خود با آن مواجه شده است. امروزه، بسیاری از افراد با مشکلات پوستی متعددی مواجه هستند که خارش پوست از جمله مهمترین آنها به شمار می رود. خارش بدن، زمانی باعث مشکل می شود که به مدت طولانی ادامه یابد. حس خارش و سوزش در بخش‌های مختلف بدن می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد که از جمله آنها می توان به بیماری ‌های پوستی و داخلی اشاره نمود.

گاهی اوقات در اثر بروز این مشکل، پوست بدن تحریک و برجستگی‌ها و زخم‌های متعددی بر روی آن ایجاد می شود. این عامل می تواند رنج و درد را در فرد دوچندان نماید. شما هم اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که از خارش شدید بدن در رنج می باشید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات جامع تری در رابطه با درمان خارش شدید کل بدن را در اختیارتان قرار دهیم.

علت خارش بدن و درمانش چیست؟

یکی از مهمترین وظایف پوست، محافظت از بدن در برابر عوامل خارجی از جمله باکتری ها، ویروس ها و… می باشد. گاهی اوقات ممکن است که برای مدت طولانی با خارش بدن مواجه شویم که علت آن هم برای ما ناشناخته باشد. قرمزی، خارش و التهاب از جمله رایج ترین عوارض خارش های پوستی به شمار می روند. اگر به مدت طولانی دچار خارش شدید پوستی هستید، این عامل نشان می دهد که باید به نزد یک پزشک متخصص مراجعه نمایید. از جمله مهم ترین علت خارش بدن می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بیماری‌ های پوستی از جمله کهیر، شپش، اگزما، درماتیت آتوپیک و…
• حساسیت به مواد غذایی
• عفونت‌های ویروسی و قارچی از جمله تب سرخ و…
• بیماری‌های داخلی از جمله بیماری های کبدی، کلیوی و اختلالات تیروئید
• استرس و اضطراب
• مشکلات روانی
• درماتیت تماسی به دلیل آلرژن های غذایی
• پوست های خشک و ترک خورده
• تغییرات هورمونی
• عفونت‌های مقاربتی

1. خشکی پوست و خارش

از شایع‌ترین موارد خارش پوست، خشکی زیاد مربوط به آلرژی پوستی بوده که ممکن است به صورت اگزما بروز کند. وقتی غیر از خارش، علامت دیگری در بدن ندارید، احتمالا دلیل آن خشکی پوست است که معمولا در سرمای شدید و البته گرمای شدید، اتفاق می‌افتد. برای جلوگیری از این نوع خارش، می‌توانید از مرطوب کننده و دستکش‌های ترجیحا نخی استفاده کنید.

2. عوامل روانی، علت خارش بدن

خارش زیاد بدن و به دنبال آن، قرمز شدن پوست می‌تواند منشا روانی داشته باشد. برای مثال افسردگی، اختلال وسواس یا اضطراب می‌تواند نشانه‌های روان‌تنی داشته باشد و به صورت خارش در بدن فرد نمود پیدا کند. واضح است که برای درمان علت خارش زیاد بدن در این مورد باید علل روانی آن تشخیص داده شود و درمان شود.

جالب است بدانید یکی از علت های تبخال لب هم عوامل روانی می باشد.

3. علت خارش بدن بعد از لیزر

اگر برای از بین بردن موهای زائد خود به مرکز لیزر مراجعه کرده باشید، امکان دارد که بعد از اتمام کار، دچار خارش پوست شده باشید. جای نگران نیست! خارش بعد از لیزر موهای زائد یک امر طبیعی است که معمولا در حدود 2 الی 24 ساعت بعد از لیزر از بین می‌رود. احتمالا این خارش تنها در دفعات اول ایجاد شود و معمولا بعد از چند جلسه از خارش خبری نیست. البته در نظر داشته باشید که اگر علت خارش زیاد بدن، لیزر باشد، میتوانید با استفاده از بهترین دستگاه لیزر موهای زائد آن را به حداقل برسانید.

4. نیش حشرات و خارش پوست

این نوع خارش بعد از نیش حشره شروع می‌شود و با توجه به نوع حشره و نیش آن، ممکن است چند ساعت تا چند روز خارش را تجربه کنید. در این مورد علت خارش زیاد بدن به راحتی قابل تشخیص است. درمان های خانگی زیادی برای کم کردن خارش و سوزش ناشی از گزش وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید.

5. علت خارش بدن و بیماری های کبدی

کار کبد تصفیه و از بین بردن سم از بدن است. حال اگر کبد نتواند سمی را به درستی از بدن خارج کند، احتمالا پوست بدن دچار خارش زیاد می‌شود. اگر فردی دچار اختلال فعالیت کبدی باشد، خارش‌های زیادی را تجربه می‌کند مخصوصا در دوران پیش از قاعدگی یا PMS در خانم‌ها. پس گاهی علت خارش زیاد بدن می‌تواند عملکرد نادرست کبد باشد.

6. استفاده از محصولات شیمیایی

مواد شوینده، صابون‌ها، شامپوها یا محصولات آرایشی ممکن است حساسیت و خارش پوست را ایجاد کنند.

علت خارش بدن در شب

دلایل مختلفی برای خارش بدن در شب وجود دارد، مثل خشکی پوست، اگزما، پسوریازیس، حساسیت، برخی از داروهای مسکن و استرس از عوامل آن است.  خشکی پوست، به خصوص در زمستان، شایع‌ترین علت خارش شبانه است. شستشوی زیاد با آب گرم، استفاده از صابون‌های خشن و شنا در استخر می‌تواند پوست را خشک کند و در شب باعث خارش شود.

اگزما یک بیماری التهابی پوستی است که می‌تواند باعث خارش، قرمزی و خشکی پوست شود. خارش اگزما در شب اغلب بدتر می‌شود. همچنین پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که باعث ایجاد ضایعات قرمز و پوسته پوسته روی پوست می‌شود. خارش پسوریازیس نیز در شب می‌تواند بدتر شود. آلرژی به موادی مانند گرد و غبار، گرده یا مایت‌های گرد و غبار می‌تواند باعث خارش پوست، به خصوص در شب شود. استرس این بیماری‌هارا تشدید می‌کند.

خارش بدن نشانه چیست؟

پیش از این درباره علل مختلف خارش صحبت کردیم؛ اما جالب است بدانید در برخی موارد علت خارش با توجه به نقطه‌ای که شروع به خارش می‌کند، قابل شناسایی است. در این بخش به علت خارش بدن با توجه به نقاط مختلف بدن می‌پردازیم قبل از آن دعوت می کنیم سری هم به مقاله درمان شپش سر بزنید.

· علت خارش زیاد بدن و سر

خارش پوست سر می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد که بهتر است به پزشک پوست و مو مراجعه کنید تا علت را جویا شوید و برای درمان اقدام کنید. یکی از دلیل خارش بدن، خشکی پوست سر و التهاب ناشی از شپش سر یا میکروب است.

· علت خارش پشت بدن

اگر در کمر احساس خارش می‌کنید و لکه‌های تیره در نقاط مختلف کمرتان ایجاد شده است، احتمالا دلیل آن را در اعصاب بدن بتوان پیدا کرد. این مسئله می‌تواند در زنان و مردان و در هر سنی ایجاد شود. داشتن آرامش و ایجاد فضای بدون استرس می‌تواند خارش بدن را در این مورد کم کند.

· دلیل خارش بدن مخصوصا پاها

درمان خارش سریع بدن

برای درمان خارش سریع بدن می‌توان از روش‌های خانگی مثل مصرف پمادهای موضعی یا کمپرس یخ استفاده کرد. اگر استفاده از این موارد جواب نداد و بعد از گذشت چند روز باز هم خارش کم نشد، حتما برای درمان دارویی به متخصص پوست مراجعه کنید. در این قسمت چند درمان خانگی را نام می‌بریم اما همان طور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، پیش از استفاده بهتر است با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.

• استفاده از کرم مرطوب کننده برای از بین بردن خارش ناشی از خشکی و کم آبی پوست
• استفاده از شامپوی غیر معطر برای از کم کردن یا درمان خارش بدن
• استفاده از راه های جوانسازی پوست و حفظ شادابی آن
• استفاده از روغن نارگیل، بادام و روغن زیتون برای از کم کردن خارش پوست بدن و سر
• مصرف توت فرنگی، سیب، گلابی، انواع زرشک یکی از درمان خارش سریع بدن هستند.
• استفاده از داروهای حاوی آنتی هیستامین نظیر: دیفن هیدرامین، هیدروکسی زین و…
• استفاده از کورتون جهت درمان خارش شدید
• مصرف داروهای آنتی اکسیدانی از جمله ویتامین A,C,E
• مصرف آنتی ‌بیوتیک در صورت ابتلا به عفونت باکتریایی
• ماساژ پوست با روغن زیتون، بادام و آویشن
• مصرف شربت های گیاهی ضد خارش
• دم کردن برگ گیاهان آرامش بخش از جمله نعنا، ریحان و…

بهترین دارو برای خارش بدن

تشخیص دقیق علت خارش بدن و تجویز داروی مناسب به عهده پزشک متخصص پوست (متخصص پوست) است. با این حال، به طور کلی، داروهای مختلفی برای تسکین خارش بدن ناشی از علل مختلف وجود دارد که در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند.

یکسری داروهای بدون نسخه برای تسکین خارش ناشی از آلرژی مانند گروه آنتی هیستامین‌ها، مثل لوراتادین، ستیریزین و دیفن هیدرامین وجود دارد. ، برای کاهش التهاب و خارش می‌توانید از کرم‌ها و پمادهای کورتیکواستروئیدی مانند هیدروکورتیزون یا کالامین استفاده کنید. همچنین استفاده از کرم‌های مرطوب کننده یا نرم‌کننده‌ها مثل  مانند آلوئه ورا، اوسلین، برای حفظ رطوبت پوست و کاهش خشکی پوست استفاده کنید.

دسته‌ای از داروهایی وجود دارد که حتما باید با تجویز پزشک و تحت نظر او مصرف شود. آنتی‌هیستامین‌های قوی‌تر مانند سیتریزین، فکسوفنادین یا کورتیکواستروئیدهای قوی‌تر مانند تریامسینولون از این دسته هستند. همچنین مهارکننده‌های سیستم ایمنی مانند سیکلوپروسپورین، آزاتیوپریم، برای درمان بیماری‌های التهابی پوستی مانند اگزما مفید است. بعضی از داروهای ضد افسردگی مانند آمی ت ریپتیلین، برای تسکین خارش ناشی از نوروپاتی نیز موثر است.

درمان خارش شدید کل بدن

وقتی برای درمان خارش پوست بدن به پزشک مراجعه می‌کنید، پزشک برای رسیدن به جواب آن چند سوال از شما می‌پرسد که در زیر می‌آوریم:

• خارش پوست شما از چه زمانی شروع شده است؟
• فکر می‌کنید علت خارش زیاد بدن شما از چه چیزی است؟
• کدام قسمت از بدن شما خارش دارد؟
• در حال حاضر چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
• به تازگی آزمایش خون داده‌اید؟
• آیا با مواد شیمیایی خاصی در تماس بوده‌اید؟
• آیا حساسیت خاصی در مواد غذایی یا داروها دارید؟

پزشک برای تجویز بهترین دارو برای خارش بدن، ممکن است دستور آزمایش خون دهد که از آن طریق به تست وضعیت شما بپردازد و همین طور عملکرد غده تیروئید شما را هم ارزیابی کند.

درمان خانگی خارش بدن

در کنار داروها، می‌توانید از روش‌های خانگی زیر برای تسکین خارش بدن استفاده کنید. بعد از حمام از مرطوب‌کننده‌ها و نرم‌کننده‌ها به طور مرتب استفاده کنید. آب گرم می‌تواند پوست را خشک کند بنابراین از حمام‌های آب گرم و طولانی خودداری کنید. از صابون‌های خشن و معطر که می‌توانند پوست را تحریک کنند، خودداری کنید. لباس‌های خنک و گشاد بپوشید و از پوشیدن لباس‌های تنگ و از جنس الیاف مصنوعی که می‌توانند پوست را تحریک کنند، خودداری کنید. از مخلوط سدر و ماست هم می‌توانید مصرف کنید.

جمع بندی

خارش بدن می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، از جمله خشکی پوست، اگزما، پسوریازیس، آلرژی، و استرس. درمان خارش بدن به علت آن بستگی دارد. از پوست خود در برابر خشکی محافظت کنید. از حمام‌های آب گرم و طولانی خودداری کنید. ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید. از کمپرس سرد استفاده کنید. از داروهای بدون نسخه استفاده کنید. اگر خارش بدن شما شدید یا مداوم است، به پزشک مراجعه کنید.

• یکی از واکنش‌های پوست به حساسیت و آلودگی‌های مختلف محیطی، خارش یا قرمزی پوست است.
• از علت خارش زیاد بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: خشکی پوست بدن، عوامل روانی، خارش بعد از لیزر، نیش حشرات و … .
• گاهی خارش می‌تواند منشا کبدی داشته باشد. گاهی اختلال در عملکرد کبد و عدم دفع به وقت سموم دلیل ایجاد خارش زیاد در بدن می‌شود.
• ساده‌ترین راه‌های رایج درمان خارش از این قرار است: استفاده از کرم مرطوب کننده، مصرف میوه‌‌هایی مثل سیب و گلابی، استفاده از روغن نارگیل و زیتون و …. .

سوالات متداول

دکتر امیر آذری فر

مدیرعامل کلینیک زیبایی آنیل، پزشک عمومی، فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، دارای مدرک دوره زیبایی و کاسمتیک از کمپانی پرومو ایتالیا (از کشور ایتالیا)، دارای گواهینامه جهت انجام پروسیجرهای زیبایی، دارای 15 سال سابقه فعالیت حرفه ای در زمینه زیبایی، دارای مجوز پزشکی در تهران، نماینده انحصاری کمپانی پرومو ایتالیا در ایران