کهیر چیست؟ + روش های تشخیص و درمان

احتمالا برای شما هم اتفاق افتاده که گاهی بدون هیچ دلیلی قسمت‌هایی از پوستتان قرمز ‌شود و از شدت خارش، کلافه شوید. این دقیقا همان احساسی است که از کهیر تجربه خواهید کرد و به هیچ‌وجه بی‌دلیل نیست. کهیر، یک حساسیت پوستی است که می‌تواند علل و دلایل محیطی، جسمی و یا حتی روحی داشته باشد.

این عارضه پوستی می‌تواند، هر شخصی را در هر مقطعی از زندگی، بدون توجه به سن و جنسیت تحت تاثیر قرار دهد و معمولا به صورت ضایعات سرخ‌رنگ بر روی پوست ظاهر می‌شود؛ که برخی مواقع این نواحی ملتهب و برآمده می‌شوند و با خارش همراه هستند. توجه داشته باشید که شناخت دلایل بروز کهیر و روش‌های درمان آن، بخصوص اگر به دفعات زیاد تکرار شود و برای ماه‌ها و یا حتی سال‌ها ادامه یابد، ضرورت دارد.

بنابراین اگر می‌خواهید بدانید که این حساسیت پوستی چگونه ایجاد می‌شود و انواع راهکارهای درمانی آن، اعم از درمان‌ دارویی و خانگی را بشناسید، در این مقاله از کلینیک زیبایی آنیل قصد داریم تا در مورد نشانه‌ها و دلایل بروز کهیر و درمان آن صحبت کنیم. پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

کهیر چیست؟

کهیر(urticaria)، نوعی واکنش آلرژیک حاد و یا مزمن است که به شکل دانه‌های گرد و قرمز بر روی نقاط مختلف پوست بدن بروز می‌کند و با خارش همراه است. گاهی اوقات نیز این عارضه پوستی به شکل برجستگی‌های وسیع‌تر و بصورت تاول دیده می‌شود.

در فرآیند کهیر زدن، یک عامل شیمیایی به نام هیستامین از سلول‌های ویژه‌ای در پوست به نام ماستوسیت‌ها که پیرامون رگ‌ها قرار دارند، ترشّح می‌شود. هیستامین، باعث گشاد شدن رگ‌ها و بازشدن فضای میان‌سلولی می‌شود که همین امر خروج مایع پلاسما از درون رگ‌ها به فضای ‌سلولی و بروز کهیر را درپی دارد.

کهیر عصبی چیست؟

وقتی دچار استرس می‌شوید، تغییراتی هورمونی در بدن رخ می‌دهد و مایعی به نام هیستامین ترشح می‌شود که برخی عوارض همچون بروز کهیر عصبی را در پی دارد. البته معمولا فشارهای عصبی و استرس‌های کوتاه مدت، عوارض خاصی ندارند و باعث ایجاد کهیر در بدن نمی‌شوند.

اما در صورت تداوم استرس‌ و فشار‌های عصبی، مایع هیستامین در خون افزایش یافته و باعث تورم و ورود مایعات به زیر پوست می‌شود. جمع‌شدن مایعات در زیر پوست، باعث متورم و برجسته‌ شدن پوست و بروز کهیر می‌شود. کهیر‌های عصبی معمولا از نوع کهیرهای حاد هستند و در کوتاه‌مدت برطرف می‌شوند.

انواع کهیر پوستی

کهیر پوستی یک واکنش آلرژیک است که بصورت برجستگی‌های ریز و درشت، همراه با خارش‌ شدید بر روی نقاط مختلف پوست بدن ظاهر می‌شود. کهیر پوستی انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین آن عبارت است از:

کهیر حاد

کهیر حاد به صورت ناگهانی ظاهر می‌شود و در کمتر از چند هفته نیز برطرف می‌شود. این عارضه پوستی معمولا بر روی صورت و گردن، انگشتان دست و پا و ناحیه تناسلی مردان بروز می‌کند. عوامل متعددی می‌توانند باعث بروز کهیر حاد شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به آلرژی غذایی، نیش حشرات، برخی داروها، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی و تماس با برخی مواد شیمیایی حساسیت‌زا اشاره کرد.

کهیر مزمن

کهیر مزمن معمولا بیشتر از شش هفته طول می‌کشد و ممکن است برای ماه‌ها و یا حتی سال‌ها نیز ادامه‌دار باشد. علت دقیق کهیر مزمن کاملا مشخص نیست؛ اما عواملی همچون بیماری‌های خودایمنی، عفونت‌های قارچی، تغییرات هورمونی، استرس روحی و فشارهای جسمی می‌توانند در بروز آن دخیل باشند.

علائم کهیر چیست؟

بروز کهیر با علائم و نشانه‌های مشخصی همراه است که می‌تواند از چند دقیقه تا چند ماه طول بکشد. برخی از مهم‌ترین نشانه‌ها و علائم کهیر عبارتند از:

• جوش‌های ریز و درشت برجسته به رنگ قرمز یا صورتی بر روی بدن 
• ظاهری شبیه به محل گزیدگی و نیش حشرات 
• خارش، سوزش و قرمزی شدید پوست

علائم کهیر در کودکان چیست؟

اگرچه عارضه کهیر ممکن است در هر سنی بر روی پوست افراد ایجاد شود، اما انواع حساسیت پوستی و کهیر در کودکان باید جدی گرفته شود تا بتوان از آلرژی شدید و عوارض بعدی آن جلوگیری کرد. مهم‌ترین علائم کهیر در کودکان شامل موارد زیر است: 

• تاول‌های قرمز و یا همرنگ پوست در هر ناحیه از پوست بدن کودک
• ایجاد جوش‌ در اندازه‌های مختلف بر روی نقاط مختلف پوست 
• خارش شدید پوست 
• تورم گوشه لب‌ها، پلک‌ها و گلو

علت کهیر زدن چیست؟

عوامل مختلفی می‌توانند علت کهیر زدن باشند؛ برخی از مهم‌ترین دلایل کهیر عبارتند از:

• برخی مواد غذایی مانند بادام زمینی، تخم مرغ و آجیل 
• آنتی‌بیوتیک‌هایی همچون پنی‌سیلین و سفالکسین 
• تحریک‌کننده‌های فیزیکی مانند سرما و گرما
• عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت مجاری ادرار و گلودردهای چرکی
• عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی، مونونوکلئوز عفونی و هپاتیت
• مواد آلرژی‌زایی همچون موی حیوانات خانگی و گرده گل‌ها
• نیش حشرات 

آیا استرس موجب ایجاد کهیر می شود؟

استرس و فشارهای عصبی می‌توانند باعث حملات کهیری بر روی پوست شوند. هنگامی که تحت تاثیر استرس و یا اضطراب هستید، بدن مقدار زیادی هورمون‌های استرس‌زا مثل کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌کند. بنابراین اگر بدن شما بصورت دائمی این هورمون‌ها را تولید و وارد جریان خون کند، به‌تدریج با مواد دیگری در سلول‌های پوست ترکیب شده و هیستامین تولید می‌کنند که افزایش هیستامین، موجب ایجاد کهیر بر روی پوست می‌شود.

بهترین دارو برای درمان کهیر

در اغلب موارد برای درمان کهیر نیازی به مراجعه پزشک نیست و می‌توان برای درمان سریع کهیر، از روش‌های درمانی خانگی استفاده کرد. مثلا استفاده از زردچوبه به دلیل داشتن کورکومین باعث التیام خارش پوست می‌شود.

اگرچه به‌دلیل وجود عوامل مختلف در ایجاد کهیر، درمان دائمی کهیر شاید میسر نباشد، اما روغن درخت چای نیز خواص ضدالتهابی بسیار قوی دارد که می‌تواند به رفع خارش پوست و درمان این عارضه به صورت بلندمدت کمک بسیار زیادی کند.

چنانچه روش‌های خانگی برای درمان کهیر موثر واقع نشدند، شما می‌توانید از دارو‌های بدون نسخه استفاده کنید. استفاده از لوسیون کالامین که ترکیبی از اکسید روی و اکسید آهن است، برای درمان موضعی خارش کهیر بسیار موثر است. از دیگر داروهای درمان کهیر نیز می‌توان به آنتی‌هیستامین‌ها و دیفن هیدرامین اشاره کرد.

قرص تلفست برای کهیر

قرص تلفست، یک نوع آنتی هیستامین به نام فکسوفنادین دارد که در افراد بالغ و کودکان بالای 12 سال از این قرص برای رفع کهیر و همچنین آلرژی‌های فصلی مانند عطسه، خارش و آبریزش بینی، خارش و قرمزی چشم‌ها استفاده می‌شود.

سیتریزین برای درمان کهیر

قرص سیتریزین به دلیل داشتن آنتی هیستامین، برای درمان کهیر و عوارضی مانند آبریزش چشم، آبریزش بینی، خارش چشم و بینی، عطسه و خارش گلو استفاده می‌شود. سیتریزین با مسدود کردن ترشح هیستامین که بدن آن را طی یک واکنش آلرژی پوستی می‌سازد، اثر ضد آلرژی خود را نشان می‌دهد.

آمپول هیدروکورتیزون برای کهیر

هیدروکورتیزون یک داروی کورتیکواستروئید است که با تضعیف پاسخ ایمنی بدن، به کاهش خارش و التهاب پوست کمک می‌کند. در واقع آمپول هیدروکورتیزون، پاسخ سیستم ایمنی بدن به بیماری‌های مختلف را ضعیف می‌کند تا علائمی همچون درد، تورم و واکنش‌های آلرژیک را کاهش دهد. این آمپول ممکن است از طریق تزریق داخل وریدی و یا تزریق عضلانی تجویز شود.

قرص حساسیت پوستی کهیر

از بهترین قرص‌ها برای حساسیت پوستی کهیر می‌توان به قرص‌های هیدروکسی‌زین و کلرفنیرامین برای استفاده در شب (به دلیل خواب‌آور بودن) و قرص‌های فکسوفنادین و یا سیتریزین برای استفاده در روز اشاره کرد.

آنتی هیستامین برای کهیر

آنتی‌هیستامین‌ها از مشهورترین داروها برای درمان انواع کهیر هستند. مصرف این قرص‌ها، سطح هیستامین بدن را پایین آورده و متعاقب آن علائم حساسیت و کهیر را ازبین می‌برند. بهترین انواع آنتی‌هیستامین برای کهیر شامل قرص‌های لوراتادین، فکسوفنادین و سیتریزین است.

بهترین پماد درمان کهیر چیست؟

استفاده از پمادهای موضعی برای درمان کهیر، تا حدود زیادی باعث رفع خارش و قرمزی پوست می‌شوند و از درمان‌های موثر این عارضه پوستی هستند. از جمله این پمادها می‌توان به پماد منتول (Menthol) و پماد بتامتازون (Betamethasone) اشاره کرد که برای رفع خارش بسیار مؤثر هستند و پماد کلوبتازول نیز التهاب پوستی را برطرف می‌کند.

موثرترین روش درمان خانگی کهیر

درصورتی که کهیر ایجاد شده در بدن مزمن نباشد و شدت آن نیز کم باشد، می‌توانید از درمان‌های خانگی برای کنترل و کاهش این حساسیت پوستی استفاده کنید. برخی از راهکارهای درمان خانگی کهیر به شرح زیر است: 

غذاهای ضد کهیر

حساسیت پوستی کهیر را می‌توان با استفاده از یک رژیم غذایی آنتی‌هیستامینه تسکین داد و حتی از بین برد. برخی از مواد غذایی که سطح هیستامین پایینی دارند و می‌توانند در کنترل و درمان این عارضه پوستی مفید باشند، شامل لبنیات، انواع ماهی، سیر، سیب‌زمینی، دانه کتان و زردچوبه است.

دمنوش گیاهی برای کهیر

استفاده از دمنوش‌های گیاهی به دلیل داشتن مواد آنتی‌هیستامینه می‌توانند راهکار مناسبی برای تسکین و درمان کهیر باشند. از دمنوش‌هایی که برای تسکین این حساسیت پوستی استفاده می‌شود، می‌توان به دمنوش بابونه، دمنوش زنجبیل و زیره اشاره کرد.

حمام خنک برای رفع کهیر

برای تسکین خارش کهیر، کافیست دوش آب سرد بگیرید که بدون شک یکی از سریع‌ترین و ساده‌ترین راه‌های رفع خارش است. همچنین برای درمان التهاب عمقی پوست نیز واقعا موثر می‌باشد.

برای درمان کهیر چه بخوریم؟

استفاده از یک رژیم غذایی مناسب و خوردن مواد غذایی حاوی آنتی‌هیستامین‌های طبیعی می‌تواند برای درمان کهیر و خارش پوست، به طرز موثری مفید واقع شود. برخی مواد غذایی که خوردن آن‌ها برای درمان این عارضه پوستی توصیه می‌شوند، شامل شربت سرکه سیب، آبلیمو، دمنوش ریشه شیرین بیان با آب و عسل، سوپ جو و عدسی است.

عوارض و خطرات کهیر چیست؟

اگرچه ایجاد کهیر عارضه‌ای زودگذر و موقتی است، اما در موارد شدید و مزمن، درمان فوری و به‌موقع آن اهمیت زیادی دارد. اگر علائم حساسیت شدید باشد، ممکن است مشکلات و خطرات غیرقابل پیش‌بینی زیادی را به‌دنبال داشته باشد و چنانچه به‌موقع درمان نشود، باعث اغما و در مواردی حتی موجب ایست قلبی فرد مبتلا ‌‌شود. از دیگر خطرات کهیر می‌توان به مشکلات تنفسی، شوک‌های آلرژیک، تپش قلب شدید، تعریق زیاد و افت فشار خون اشاره کرد که می‌توانند سلامت فرد مبتلا را در معرض خطر قرار دهند.

جمع بندی

کهیر یک عارضه پوستی است که با برجستگی های قرمز روی رنگ پوست طبیعی ظاهر می شود، در این مقاله سعی کردیم تا شما را با انواع این واکنش آلرژیک و خطراتی که به همراه دارد آشنا نماییم. در صورتی که کهیر پوستی برای شما آزار دهنده و طولانی با خطرات جدی همراه شد، بهتر است به پزشکان متخصص مراجعه نمایید. کهیر بیماری کوتاه مدتی است که بر اثر آزاد شدن مواد هیستامین در بدن به وجود می آید. 

دکتر امیر آذری فر

مدیرعامل کلینیک زیبایی آنیل، پزشک عمومی، فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، دارای مدرک دوره زیبایی و کاسمتیک از کمپانی پرومو ایتالیا (از کشور ایتالیا)، دارای گواهینامه جهت انجام پروسیجرهای زیبایی، دارای 15 سال سابقه فعالیت حرفه ای در زمینه زیبایی، دارای مجوز پزشکی در تهران، نماینده انحصاری کمپانی پرومو ایتالیا در ایران