کدام خال سرطانی است؟ روش‌های تشخیص آن چیست؟

خال سرطانی یا بطور عمومی خال سرطانی پوست، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است که معمولا به دلایل متعددی از جمله تابش نور مستقیم آفتاب به پوست، ایجاد می‌شود. این نوع سرطان، از سلول‌های رنگدانه‌دار تشکیل شده و به همین جهت خال‌ها معمولا به رنگ مشکی یا قهوه‌ای هستند. البته این خال‌های سرطانی، به رنگ‌هایی همچون سفید یا قرمز نیز مشاهده می‌شوند. در واقع خال سرطانی به شکل خال‌های غیرعادی، لکه‌های رنگی و یا زخم‌هایی ظاهر می‌شود که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، بصورت غیرمنتظره‌ای می‌تواند پیشرفت کند و خطرناک باشد. در نتیجه، شناسایی زود‌هنگام این عارضه و شروع به درمان مناسب، از پیامدهای جدی آن جلوگیری می‌کند.

توجه داشته باشید اگرچه که تمام خال‌ها، خطر سرطان را به همراه ندارند، اما اگر روی پوست شما خالی وجود دارد که نگرانتان کرده و یا خال جدیدی روی بدن‌تان ظاهر شده که غیرعادی بنظر می‌رسد، توصیه می‌شود سریعا برای معاینه آن به پزشک مراجعه کنید. معاینه پوست توسط یک پزشک متخصص، شما را مطمئن خواهد ساخت که آیا دچار این عارضه هستید یا نه. ما در این مقاله از کلینیک زیبایی آنیل، به بررسی تعاریف خال سرطانی، علل ایجاد و انواع آن، علائم و روش‌های تشخیص و درنهایت راهکار درمان این نوع سرطان پوست خواهیم پرداخت تا درصورت مواجهه با آن، آگاهی بیشتری پیرامون خال سرطانی داشته باشید. 

خال سرطانی چیست؟

بصورت طبیعی، خال‌ها لکه‌های پوستی تیره‌ و خوش‌خیمی هستند که تقریبا در همه افراد وجود دارند و برای سلامتی بی‌خطر هستند. خال‌های معمولی، با گذر زمان از لحاظ ظاهری تغییر نمی‌کنند؛ درحالیکه خال‌های سرطانی، دچار تغییرات ناگهانی در رنگ و اندازه می‌شوند. این عارضه به دلیل تکثیر غیرطبیعی سلول‌های ملانوسیت پوست ایجاد می‌شود که به سرطان پوست ملانوم نیز شناخته می‌شود.

خال سرطانی ممکن است در ابتدا بصورت لکه‌های کوچکی ظاهر شود که درصورت عدم شناسایی دلایل بروز خال و عدم درمان و پیشگیری از رشد آن، ممکن است با نفوذ به لایه‌های زیرین پوست و عمیق‌تر شدن ناحیه درگیر با سرطان، باعث ایجاد زخم بر روی پوست شود. بنابراین توصیه می‌شود که درصورت مشاهده هر نوع خال غیر عادی روی پوست خود، آن را جدی بگیرید و حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

علائم خال سرطانی چیست؟

خال سرطانی یا سرطان پوست ملانوم، ممکن است با علائم مختلفی ظاهر شود که مهم‌ترین علائم خال سرطانی شامل موارد زیر است:

• ایجاد خال‌های غیرمعمول

ممکن است بطور ناگهانی، خال یا کک‌ و مک‌هایی روی پوست شما ظاهر شوند که شکل و اندازه آن‌ها به سرعت تغییر کند.

• ظاهر شدن لکه‌های رنگی

ایجاد لکه‌هایی روی پوست که رنگشان با پوست اطراف متفاوت است، می‌تواند علامت خال سرطانی باشد. این لکه‌ها ممکن است به رنگ قرمز، زرد، قهوه‌ای یا سیاه باشند.

• عدم بهبود زخم

اگر زخمی روی پوست‌تان دارید که به مدت بیش از چند هفته است، بهبود نمی‌یابد، می‌تواند نشانه خال سرطانی باشد. این زخم‌ها ممکن است، خونریزی کنند و دردناک نیز باشند.

• تغییرات ناگهانی رنگ و اندازه خال‌‌

اگر لکه‌ها و خال‌های روی پوست، دچار تغییرات ناگهانی در شکل ظاهری، رنگ و اندازه‌ شوند، ممکن است نشانه‌ای از وجود این عارضه پوستی باشد.

توجه داشته باشید که تمام علائم ذکر شده، ممکن است از دلایل وجود سایر بیماری‌های پوستی یا شرایط غیرسرطانی نیز باشند؛ اما درصورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک پوست مراجعه کنید تا ارزیابی و تشخیص دقیقی انجام شود. تشخیص زودهنگام خال سرطانی می‌تواند از پیامدهای بعدی آن جلوگیری کند.

علت ایجاد خال سرطانی چیست؟

اصلی‌ترین علت ایجاد خال سرطانی، آسیب به سلول‌های ملانوسیت پوست است که منجر به رشد غیرطبیعی این سلول‌ها می‌شود. عوامل زیر می‌توانند از مهم‌ترین علل ایجاد خال سرطانی پوست باشند: 

• نور آفتاب

تابش طولانی مدت نور مستقیم آفتاب به پوست، آن هم بدون استفاده از کرم‌های ضدآفتاب، سلول‌های پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به ایجاد خال سرطانی منجر می‌شود. اشعه فرابنفش (UV) در نور آفتاب، به ویژه UVB، می‌تواند به DNA سلول‌های پوستی آسیب برساند و باعث شروع فرآیند سرطان‌‌زایی شود.

• سابقه خانوادگی

افرادی که در خانواده‌شان سابقه ابتلا به سرطان پوست وجود دارد، با احتمال بیشتری دچار خال‌های سرطانی می‌شوند. این موضوع نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی نیز، نقش مهمی در ابتلا به سرطان پوست ملانوم دارد.

• پوست روشن و حساس

افرادی که پوست روشن و حساسی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. چرا که پوست‌های روشن، مقدار ملانین (پیگمنتی که پوست را محافظت می‌کند) کم‌تری نسبت به پوست تیره دارند و حساسیت بیشتری به آسیب‌های ناشی از نور آفتاب دارند.

• افزایش سن

بصورت طبیعی با بالارفتن سن، تغییراتی در سلول‌های پوست ایجاد می‌شود که به ریسک بیشتر تشکیل خال سرطانی می‌انجامد.

• استفاده از مواد سرطان‌زا

مصرف تنباکو، الکل و سایر مواد سرطان‌زا، ممکن است باعث افزایش احتمال ایجاد خال سرطانی شود.

انواع خال سرطانی

خال‌های سرطانی بسته به نحوه تشکیل آن‌ها دارای انواع مختلفی هستند که در ادامه به بررسی مهم‌ترین انواع خال سرطانی خواهیم پرداخت. 

خال سرطانی نودال

مهم‌ترین ویژگی خال سرطانی نودال، شکل توده مانند آن است و این توده معمولا بصورت تنها و مجزا در پوست ظاهر می‌شود که به رنگ‌های مختلفی همچون قرمز، بنفش و یا سیاه می‌باشد. این نوع خال، از سلول‌های پوستی نشأت می‌گیرد و ممکن است در هر قسمت از بدن، ازجمله صورت، گردن، دست‌ها، پاها و سایر مناطق ایجاد شود. این عارضه در برخی از افراد ممکن است که با احساس خارش یا درد در محدوده خال، همراه باشد.

قابل ذکر است که خال سرطانی نودال می‌تواند به سرعت رشد کند و اندازه آن افزایش یابد. بنابراین توصیه می‌شود برای تشخیص دقیق این خال سرطانی به پزشک مراجعه کنید تا با روش‌های مختلفی همچون بررسی بصری، بیوپسی (برداشتن نمونه بافت) و عکس‌برداری، پیشگیری و درمان لازم را انجام دهد.

خال سرطانی Acral-Lentiginous

خال سرطانی Acral-Lentiginous یک نوع خاصی از سرطان پوست است که بیشتر بر سطح پوست دست و پا ظاهر می‌شود. این نوع خال سرطانی به شکل یک لنتیگو (لکه‌های تیره‌رنگ در پوست) ظاهر می‌شود و به‌تدریج به نودال تبدیل می‌شود که دارای رنگی تیره است و ممکن است با گذر زمان، به‌تدریج بزرگ شود. این نوع خال سرطانی، در افرادی که پوست تیره‌ دارند، بیشتر مشاهده می‌شود. در نظر داشته باشید اگرچه که بصورت کلی این نوع سرطان پوستی، کم‌تر اتفاق می‌افتد، اما در صورت تشخیص دیر هنگام، با پیشرفت سریع خود می‌تواند مشکلاتی جدی برای سلامتی در پی داشته باشد.

خال سرطانی پخش سطحی

ملانوم پخش سطحی، معمولا شامل لکه‌هایی نامنظم و نامتقارن است. رنگ این خال سرطانی، یک دست نیست و ممکن است در قسمت‌های مختلف، به رنگ تیره و روشن باشد. سرعت رشد خال سرطانی پخش سطحی معمولا از دیگر خال‌های سرطانی بیشتر است و می‌تواند به سرعت به لایه‌های زیرین پوست نفوذ کند. این نوع خال سرطانی معمولا بر روی تنه، سینه و ران افراد دارای پوست روشن بیشتر مشاهده می‌شود.

خال سرطانی Lentigo Maligna

خال سرطانی لنتیگو مالیگنا یا (LMM)، نوعی سرطان پوست است که از سلول‌های ملانوسیت‌ها (سلول‌های پوستی که ملانین تولید می‌کنند) نشأت می‌گیرد. این نوع سرطان پوستی اغلب در مناطقی از پوست که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار گرفته‌اند، مانند پوست صورت، گردن و دست‌ها به شکل یک لنتیگو (لکه رنگی تیره) ظاهر می‌شود. خال سرطانی لنتیگو مالیگنا معمولاً بطور آهسته پیشرفت می‌کند و می‌تواند سال‌ها طول بکشد تا به مراحل پیشرفته‌تر برسد. درمان این نوع سرطان پوستی شامل جراحی برای برداشتن خال و در برخی موارد، درمان‌های تابشی یا دارویی است.

علائم و تشخیص خال گوشتی سرطانی

خال‌های گوشتی در اکثر مواقع طبیعی هستند و خطر خاصی را برای شما ایجاد نمی‌کنند. اما در صورتی که خال گوشتی، نامتقارن شود و یا دائما در حال افزایش سایز و تغییر رنگ و بافت باشد و  علائمی همچون خارش، خونریزی و پوسته پوسته شدن نیز داشته باشید، مشکوک است. بنابراین توصیه می شود برای تشخیص علت بروز این تغییرات در خال گوشتی خود، حتما به پزشک مراجعه کنید و از درمان خودسرانه آن جدا خودداری نمائید. توجه داشته باشید که تشخیص خال گوشتی سرطانی با بروز علائم زیر همراه است:

• نامتقارن بودن خال

خال‌های طبیعی معمولا ظاهری متقارن دارند، اما اگر خالی تقارن منظمی نداشته باشد و اطراف خال از نظر طرح، ضخامت و یا رنگ متفاوت باشد، باید حتما بطور جدی توسط پزشک بررسی شود.

• رنگ خال

خال‌های معمولی، رنگی مشخص دارند؛ برای مثال قهوه‌ای روشن تا تیره هستند. بطورمعمول با گذشت زمان رنگ خال روشن‌تر می‌شود، اما اگر رنگ خال تیره ‌شود و به سیاهی نزدیک شود یا طیف رنگ مشخصی نداشته باشد، ممکن است دلیل بر سرطانی شدن آن باشد.

• اندازه خال

یک خال معمولی اندازه‌ی کوچکی در حدود 6 میلی‌متر دارد و اگر خالی اندازه‌ای بزرگ‌تر از این داشته باشد، ممکن است یک خال سرطانی باشد و باید متخصص پوست آن را بررسی کند.

• تغییر حالت یا شکل خال

اگر شاهد تغییر اندازه، رنگ یا خارش و خونریزی در خال روی پوست خود هستید، ممکن است که خال شما از نوع سرطانی باشد.

راهکار درمان خال سرطانی

درمان خال سرطانی به نوع خال، مرحله رشد و موقعیت آن در بدن بستگی دارد. راهکار‌ درمان خال سرطانی شامل روش‌های جراحی، درمان‌های تابشی، درمان‌های دارویی و در برخی موارد، ترکیبی از این روش‌ها می‌باشد که در ادامه به توضیح کلی درباره هریک از روش های‌ درمان خال سرطانی می‌پردازیم:

جراحی خال

اگر خال سرطانی با ابعاد کوچک و در مراحل زودرس تشخیص داده شود، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد تا آن را جراحی کند. هدف از جراحی، برداشتن خال سرطانی بصورت کامل از پوست است.

درمان‌های تابشی

برخی مواقع ممکن است از درمان‌های تابشی برای درمان خال سرطانی استفاده شود؛ به‌ویژه اگر سرطان به نواحی عمیق‌تری از پوست یا به بافت‌های دیگر بدن نفوذ کرده باشد. این درمان ممکن است از طریق لیزر انجام شود. 

درمان‌های دارویی خال سرطانی

برای درمان خال‌‌های سرطانی ممکن است از درمان‌های دارویی استفاده شود که شامل داروهای شیمی درمانی و یا درمان‌های ایمنی مانند استفاده از آنتی‌بادی‌ها برای تقویت سیستم ایمنی بدن است. 

قابل ذکر است که در برخی موارد، درمان خال سرطانی نیاز به ترکیبی از روش‌های مختلف همچون جراحی به همراه درمان‌های تابشی و یا درمان‌های دارویی دارد که این روش ترکیبی می‌تواند برای درمان و کاهش بازگشت سرطان، بسیار موثر واقع شود. البته، هرگونه تصمیم درمانی باید توسط یک پزشک متخصص پوست‌ گرفته شود تا با توجه به نوع خال، مرحله بیماری و وضعیت عمومی، برنامه درمانی مناسبی را ارائه دهد.

نحوه پیشگیری از خال سرطانی

آگاهی درباره نحوه پیشگیری از خال سرطانی پوست بسیار مهم است؛ چرا که می‌توان با انجام تدابیر ایمنی از خطر ابتلا به این نوع سرطان پوستی کاست و نسبت به پیشگیری از آن و یا برداشتن خال در منزل بدون درد اقدام کرد. برخی از روش‌های پیشگیری از خال‌های سرطانی به شرح زیر است:

• حفاظت از پوست در برابر نور مستقیم آفتاب

همچنانکه که می‌دانیم، نور آفتاب و اشعه UV باعث آسیب به پوست و افزایش خطر ابتلا به خال‌های سرطانی می‌شود که برای پیشگیری از این عارضه، محافظت از پوست در مقابل نور آفتاب با استفاده کرم‌های ضدآفتاب با فاکتورهای حفاظتی بالای SPF30، بسیار حیاتی است.

• پوشیدن لباس‌های محافظتی در برابر نور

پوشیدن لباس‌های مناسب و محافظتی همچون کلاه، لباس‌هایی با بافت نسبتا فشرده و استفاده از عینک آفتابی باعث می‌شود تا پوست در برابر نور مستقیم آفتاب محافظت شود.

• اجتناب از بیرون رفتن در ساعات آفتابی روز

ساعاتی در روز که نور آفتاب شدید است، بخصوص ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر که اشعه UV در شدیدترین حالت خود می‌باشد، از بیرون رفتن اجتناب کنید.

• بررسی منظم و دوره‌ای پوست

برای شناسایی زودرس خال‌های سرطانی و درمان آن‌ها، بررسی منظم و دوره‌ای پوست توسط متخصص پوست‌؛ لازم و ضروری است.

• مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان

تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، در پیشگیری از سرطان پوستی بسیار مؤثر است.

آنچه در مقاله خال سرطانی خواندید:

خال سرطانی یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ های پوست است که ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشد. علائم این بیماری می‌تواند شامل خال‌های غیرمعمول، لکه‌های رنگی یا زخم‌هایی باشند که ناشی از تغییرات در سلول‌های پوستی هستند. تشخیص دقیق خال‌های سرطانی، نیازمند معاینه توسط پزشک پوست و انجام آزمون‌های متنوعی است که شامل بررسی بصری، نمونه برداری بیوپسی و گاهی نیز تصاویر تشخیصی است. از آنجاییکه پیشگیری بهتر از درمان است، استفاده از محافظ‌های آفتابی مناسب و انجام بررسی‌های منظم پوست توسط پزشک متخصص، می‌تواند به شناسایی زودهنگام این عارضه کمک کند.

دکتر امیر آذری فر

مدیرعامل کلینیک زیبایی آنیل، پزشک عمومی، فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، دارای مدرک دوره زیبایی و کاسمتیک از کمپانی پرومو ایتالیا (از کشور ایتالیا)، دارای گواهینامه جهت انجام پروسیجرهای زیبایی، دارای 15 سال سابقه فعالیت حرفه ای در زمینه زیبایی، دارای مجوز پزشکی در تهران (شماره نظام پزشکی: 114723)، نماینده انحصاری کمپانی پرومو ایتالیا در ایران